بازنمایی فرهنگی در مجلات عامه پسند : بررسی تحول گفتمان فرهنگی در مجلات عامه پسند ایران ( مطالعه موردی سال های 65 - 75 - 85 )

thesis
abstract

رسانه های عامه پسند، از جمله مجلات، رمان ها، سریال های تلویزیونی و ... آنگونه که مطالعات رسانه ای و فرهنگی نشان داده اند، یکی از پرنفوذترین رسانه ها در تاثیرگذاری بر مخاطب و چارچوب گذاری فرهنگی و شکل دهی گفتمان های فرهنگی و ترویج و استمرار آن ها شده اند. این قدرت و نفوذ، به اندازه ای گسترش یافته است که نوع بازنمایی آن ها می تواند، چگونگی صورت بندی بسیاری از مولفه های حوزه فرهنگ را تعیین نماید. در این بین، مجلات عامه پسند از جایگاه ویژه ای برخوردارند. بر همین اساس، در مطالعه گفتمان های فرهنگی رایج در جامعه و برای فهم تحولات فرهنگی، شناخت ساختار، تحولات و نظام گفتمانی حاکم بر رسانه ها عامه پسند، از جمله مجلات، می تواند بسیار راهگشا باشد. برخی از محدودیت های فنی سریال ها و رمان ها را ندارند و به همین دلیل دامنه وسیع تری برای کار در اختیار دارند. به همین منظور، در این مطالعه، که بررسی پیشینه آن نشان می دهد که از تجارب مشابه بسیار محدودی برخوردار است، به بررسی در مورد وضعیت بازنمایی و سیرتحولات فرهنگی مجلات عامه پسند در سه دوره تاریخی دهه 60، 70 و 80 می پردازیم. کوشش ما در این مطالعه که از طریق تلفیق روش های کمی و کیفی مانند تحلیل محتوا و نشانه شناسی صورت گرفته است، و با کمک مدل مفهومی تدوین شده این بوده است که برخی سوالات مهم مانند فهم ساختار روایی و زیباشناختی، گرایش های خرده فرهنگی، ارزش های بازنمود شده در مجلات عامه پسند مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور، 144 شماره از 6 مجله جوانان امروز، زن روز، خانواده، روزهای زندگی، همشهری جوان و دختران مورد تحلیل محتوا قرار گرفت و همزمان برای اعتباربخشی به مطالعه، با 15 استاد، کارشناس و روزنامه نگار مصاحبه عمقی نیمه استاندارد به عمل آمد و علاوه بر این، در کنار تحلیل محتوا، روی جلد 52 شماره از همین مجلات در سال های مورد مطالعه، با کمک روش نشانه شناسی تصویری، مورد مطالعه و تحلیل قرارگرفت. نتیجه مطالعه و جمع بندی یافته ها نشان داد که در دوره های تاریخی مورد مطالعه، سیر تحولات فرهنگی مجلات عامه پسند را (از بین گفتمان های فرهنگی 5 گانه مسلکی، آئینی، روزمره، عامه پسند و موزائیکی)، می توان با دو گفتمان فرهنگی آئینی (از دهه 60 تا سال 73 ) و روزمره ( 73 تاکنون) نشان داد. گفتمان فرهنگی آئینی مبتنی بر ساختار زیباشناختی مکانیکی و استعلایی، ساختار روایت استعاری، ساختار خرده گفتمانی استعلایی و ساختار الگویی استعلایی است و گفتمان فرهنگی روزمره، مبتنی بر ساختار زیباشناختی مکانیکی و استعلایی، ساختار روایت قصه گو و نمایشی، ساختار خرده گفتمانی رفاه گرا و ساختار الگویی بازتابی است. در مجموع، پژوهشگر به این نتیجه رسیده است که مجلات عامه پسند در بازنمایی فرهنگی در وضعیت بوده اند که می توان آن را وضعیت فرهنگی شیزوفرنیک خواند. یعنی دچار نوعی آشفتگی که مدام در بین بازنمایی مولفه های فرهنگی عامه پسند و سبک زندگی از یک طرف و مولفه های فرهنگی نظام معیار و فرهنگ بومی و محلی در حرکت هستند و همین، تحلیل نظام هویتی آن ها را دشوار می سازد. آنچنانکه یافته های مطالعه نشان می دهند، اگرچه مجلات عامه پسند در سه دهه گذشته، روند متعادلی را سپری کردند، اما به وضوح می توان رگه ها و نشانه های گذار آن ها را ارزش ها و معارف و در واقع عبور آن ها از گفتمان آئینی و نظام هنجاری همنوا و متعارف را مشاهده کرد و پیش بینی می شود که اگر این روند ادامه پیدا کند، مجلات، در کنار کوشش برای بهبود ابعاد زیباشناختی و فنی خود، قدم های بلندتری را به سمت گرایش خرده فرهنگی و ورورد به گفتمان های فرهنگی عامه پسند و موزائیکی بردارند که با توجه به نقش تاثیرگذار این رسانه، باید نگران این بود که ممکن است این روند به آینده فرهنگ عمومی جامعه ما آسیب وارد کند. با وجود این کارشناسان، نکته مهمی را مورد تاکید قرار می دهند و آن این که فرهنگ عمومی جامعه، به خودی خود در مورد گفتمان های فرهنگی قدم های آوانگارد را برداشته است و منتظر مجلات عامه پسند نمانده است. برهمین اساس، توصیه می شود که برنامه ریزان کلان فرهنگی برای این منظور، اهتمام بیشتری را مصروف بدارند. هرچند با توجه به آنچه در مورد ویژگی های هویتی مجلات عامه پسند اشاره شد، قضاوت دقیق در مورد نظام بازنمایی فرهنگی آن ها در آینده دشوار است.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

بازنمایی فرهنگی در مجلات عامه پسند بررسی تحول گفتمان فرهنگی در مجلات عامه پسند مطالعه موردی سال‌های 85 ـ 75ـ 65

هدف پژوهش حاضر مقایسه وضعیت بازنمایی و سیر تحولات گفتمان فرهنگی مجلات عامه پسند دهه‌های 60‌، 70 و 80 بوده است. بر این اساس با به کارگیری تلفیقی از روش‌های کمی و کیفی، مانند تحلیل محتوا و نشانه‌شناسی سعی شده است به پرسش‌های مهمی درباره ساختار روایی و زیبایی‌شناختی‌، گرایش‌های خرده فرهنگی و ارزش‌های بازنمود شده در مجلات عامه پسند، پاسخ داده شود. برای این منظور‌، 144 شماره از 6 مجله جوانان...

full text

بازنمایی گفتمان های خانواده در مجلات عامه پسند ایرانی

خانواده­گرایی به‌مثابه یک گفتمان هژمونیک در فضای فرهنگی و رسانه­ای کشور در سال­های اخیر توسط گفتمان­های رقیب ازجمله جریان فکری و فرهنگی فمینیسم به چالش کشیده شده است. امروزه فضای فرهنگی و رسانه­ای جامعة ایرانی به‌ویژه عرصة مطبوعات و نشر محل تخاصم گفتمانی این دو رویکرد هستند. این پژوهش درصدد بررسی کیفیت بازنمایی گفتمان­های نظری پیرامون خانواده در عرصة مجلات عامه­پسند ایرانی است. روش مورد استفاده...

full text

تحلیل گفتمان بازتولید زبان جنسیتی در مجلات عامه پسند فارسی در ایران

زبان جنسیتی حاکم بر گفتمان جنسیتی غالب بر فضای اجتماعی ایران، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین پدیده های موجود در کنش های زبانی و غیر زبانی افراد، در میان مجلات عامه پسند، به عنوان بخشی از نگاه رایج بر مفهوم جنسیت، نمود یافته است. از آن جایی که به‌نظر می‌رسد ایدئولوژی گفتمان‌ جنسیتی حاکم، درصدد تزریق و بهره وری از نگاه جنسیتی خودساخته ای است که، تأمین کننده‌ی منافع اش باشد، و این امر خود را به شکل...

full text

بازتولید زبان جنسیتی در مجلات عامه پسند فارسی در ایران (تحلیل گفتمان مجلات سال 1386)

چکیده: زبان جنسیتی حاکم بر گفتمان جنسیتی غالب بر فضای اجتماعی ایران، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین پدیده های موجود در کنش های زبانی و غیر زبانی افراد، در میان مجلات عامه پسند، به عنوان بخشی از نگاه رایج بر مفهوم جنسیت، نمود یافته است.از آن جایی که ایدئولوژی حاکم، درصدد تزریق و بهره وری از نگاه جنسیتی خودساخته ای است که، تأمین کننده ی منافع اش باشد، و این امر خود را به شکلی قدرت مند، در بودن اج...

جهانی‌‌شدن و بازنمایی نمودهای محلی- فرامحلی تبلیغات تجاری در مجلات عامه پسند ایرانی

    پژوهش حاضر در پارادایم جهانی‌شدن و بر مبنای نظری جهانی- محلی شدن رونالد رابرتسون به بررسی نشانه‌های محلی و فرامحلی تبلیغات‌ تجاری مجله­ی عامه‌ پسند «خانواده سبز» می‌پردازد. این پژوهش برخلاف تحقیقات اقتصاد ‌محور تبلیغات با رویکرد مطا‌لعات فرهنگی به کارکرد فرهنگی تبلیغات تجاری می‌پردازد و معانی فرهنگی مستتر و آشکار تبلیغاتی را تحلیل می­کند.   پژوهش از روش تحلیل محتوای کمی و روش کیفی نشانه‌شن...

full text

تحلیل گفتمان بازتولید زبان جنسیتی در مجلات عامه پسند فارسی در ایران

زبان جنسیتی حاکم بر گفتمان جنسیتی غالب بر فضای اجتماعی ایران، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین پدیده های موجود در کنش های زبانی و غیر زبانی افراد، در میان مجلات عامه پسند، به عنوان بخشی از نگاه رایج بر مفهوم جنسیت، نمود یافته است. از آن جایی که به نظر می رسد ایدئولوژی گفتمان جنسیتی حاکم، درصدد تزریق و بهره وری از نگاه جنسیتی خودساخته ای است که، تأمین کننده ی منافع اش باشد، و این امر خود را به شکلی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023